| 
  • If you are citizen of an European Union member nation, you may not use this service unless you are at least 16 years old.

  • You already know Dokkio is an AI-powered assistant to organize & manage your digital files & messages. Very soon, Dokkio will support Outlook as well as One Drive. Check it out today!

View
 

Θεοδοσιανός Κώδικας και Πανεπιστήμιο

Page history last edited by tarasios 7 years, 4 months ago

Θεοδοσιανός Κώδικας (Codex Theodosianus) 


Η εποχή του Θεοδοσίου μας έδωσε, επίσης, την παλαιότερη συλλογή αυτοκρατορικών διαταγμάτων που σώζεται μέχρι σήμερα. Μια τέτοια συλλογή ήταν απαραίτητη, γιατί τα διάφορα, διασκορπισμένα, διατάγματα χάνονταν κι ξεχνιόνταν εύκολα, με αποτέλεσμα τη δύσκολη εφαρμογή των νόμων από τους νομικούς, οι οποίοι, κατ’ αυτόν τον τρόπο, συχνά βρίσκονταν σε πολύ δύσκολη θέση. Υπήρχαν ήδη δύο παλαιότερες συλλογές διαταγμάτων: ο Γρηγοριανός Κώδικας (Codex Gregorianus) και ο Ερμογενειανός Κώδικας (Codex Hermogenianus), που έφεραν το όνομα των συντακτών τους, για τους οποίους δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα. Η πρώτη συλλογή ανήκει στην εποχή του Διοκλητιανού και περιέχει πιθανόν διατάγματα από την εποχή του Αδριανού μέχρι τον Διοκλητιανό. Η δεύτερη συλλογή, που συντάχθηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας των διαδόχων του Διοκλητιανού, τον 4ο αιώνα μέχρι το 360 περίπου. Καμιά από τις συλλογές αυτές δεν σώζεται. Και οι δύο είναι γνωστές μόνο από μικρά αποσπάσματά τους που έχουν διασωθεί.

Ο Θεοδόσιος θέλησε να εκδώσει μία συλλογή Νόμων, με βάση το πρότυπο των δύο παλαιότερων συλλόγων, που θα περιλάμβανε διατάγματα των Χριστιανών Αυτοκρατόρων από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο μέχρι και τον Θεοδόσιο Β’. Η επιτροπή, την οποία διόρισε ο Αυτοκράτορας, συνέταξε στα Λατινικά, ύστερα από εργασία 8 χρόνων, τον Θεοδοσιανό Κώδικα. Δημοσιεύθηκε το 438 στην Ανατολή και γρήγορα εισήχθη και στο δυτικό τμήμα της Αυτοκρατορίας. Ο Κώδικας του Θεοδοσίου υποδιαιρείται σε 16 βιβλία, τα οποία κατατάσσονται σε τίτλους (tituli) ανάλογα με το περιεχόμενο. Κάθε βιβλίο ασχολείται και με έναν επιμέρους τομέα της διακυβέρνησης, όπως π.χ. με τις στρατιωτικές υποθέσεις, τα υπαλληλικά ζητήματα, τη θρησκευτική ζωή κ.λπ. Τα διατάγματα κάθε τίτλου είναι τακτοποιημένα με χρονική σειρά. Τα διατάγματα που κυκλοφόρησαν μετά την έκδοση του Κώδικα ονομάστηκαν Νεαραί (leges noveallae) . Ο Θεοδοσιανός Κώδικας έχει μεγάλη ιστορική σημασία, δεδομένου ότι είναι η πιο αξιόλογητη πηγή που μας πληροφορεί για την εσωτερική ιστορία του κράτους κατά τον 4ο και τον 5ο αιώνα.Δεδομένου δε ότι αναφέρεται στην περίοδο κατά την οποία ο Χριστιανισμός αναγνωρίστηκε ως επίσημη θρησκεία του κράτους συλλογή του Θεοδοσίου,αποτελεί ένα είδος γενικής περιγραφής του τι πέτυχε η νέα θρησκεία στον τομέα του Δικαίου και τι αλλαγές έφερε στην απονομή της δικαιοσύνης. Επιπλέον Κώδικας μαζί με παλαιότερες συλλογές,αποτέλεσε μια σταθερή βάση για την μετέπειτα νομική δράση του Ιουστινιανού.Τελικά ο Κώδικας του Θεοδοσίου,εισήχθη στην Δύση όπου,μαζί με τους δύο παλαιούς κώδικες,τις νεώτερες νομοθεσίες και μερικά άλλα νομικά μνημεία της αυτοκρατορικής Ρώμης(οι Εισηγήσεις του Γαιου για παράδειγμα)επηρέασε πολύ,έμμεσα και άμεσα,την νομοθεσία των βαρβάρων.Το φημισμένο <<Ρωμαϊκό Δίκαιο των Βησιγότθων>>που προοριζόταν για τους Ρωμαίους υπηκόους του Βασιλείου των Βησιγότθων ,δεν είναι τίποτε άλλο παρά μία σύνοψη του Θεοδοσιανού Κώδικα και των άλλων πηγών που αναφέρθηκαν πιο πάνω.Για τον λόγο αυτό το <<Ρωμαίκο Δίκαιο των Βησιγότθων>>ονομάζεται,επίσης,Αλαρίχου Σύνοψη,δηλαδή σύνοψη,την οποία εξέδωσε ο Βησιγότθος βασιλιάς Αλάριχος Β’ στις αρχές του 6ου αιώνα.

 

Το 425 ο Αυτοκράτορας εξέδωσε ένα διάταγμα σχετικό με την οργάνωση πανεπιστημίου, το οποίο θα είχε 31 καθηγητες που θα δίδασκαν γραμματική, ρητορική, δίκαιο και φιλοσοφία.Τρείς ρήτορες και 10 γραμματικοί θα διδασκαν στα Λατινικά,ενώ 5 ρήτορες ή σοφιστές και 10 άλλοι δάσκαλοι θα δίδασκαν στα Ελληνικά.Εκτός απο αυτό,το διάταγμα προέβλεπε μία έδρα Φιλοσοφίας και δύο έδρες Δικαίου.Αν και τα Λατινικά παρέμεναν η επίσημη γλώσσα τής Αυτοκρατορίας,

η δημιουργία εδρών τής Ελληνικής στο πανεπιστήμιο,δείχνει πως ο Αυτοκράτορας άρχισε να συνειδητοποιεί ότι στη νέα πρωτεύουσα η ελληνικη γλώσσα είχε αναμφισβήτητα δικαιώματα λόγω τού ότι ήταν πιο διαδιδομένη στο ανατολικό τμήμα τής Αυτοκρατορίας.Ο αριθμός τών Ελλήνων ρητόρων ήταν μεγαλύτερος από τον αριθμό τών Λατίνων κατά δύο.Το νέο πανεπιστήμιο απέκτησε δικό του κτήριο με μεγάλες αίθουσες παραδόσεων και διαλέξεων.Οι καθηγητές απαγορευόταν να διδάσκουν κατ' οίκον και ήταν υποχρεωμένοι να αφιερώνουν όλο τους το χρόνο και όλη τους την προσπάθεια στο πανεπιστήμιο. Ο μισθός τους, που ήταν πολύ ικανοποιητικός, πληρωνόταν από το αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο

Το εκπαιδευτικό αυτό κέντρο της Κωνσταντινουπόλεως έγινε ένας επικίνδυνος αντίπαλος της Εθνικής Σχολής τών Αθηνών, η οποία σιγά-σιγά παρήκμαζε.Στη μετέπεια ζωή της Βυζαντινής Αυτοκρατοριας, το πανεπιστήμιο του Θεοδοσίου Β', υπήρξε, για πολύ καιρό,το κέντρο γύρω από το οποίο συγκεντρώθηκαν όλες οι πνευματικές δυνάμεις της Αυτοκρατορίας.

 

Comments (0)

You don't have permission to comment on this page.